Вештачка интелигенција, архитектура и имагинација

Неодамна, на меѓународната сцена се појави ново средство за уметничко и архитектонско експериментирање, кое го доби името на лаборатории за вештачка интелигенција, вклучувајќи ги Dall-e и Midjourney. Вештачката интелигенција работи како еден вид онлајн лабораторија во која наместо да има список на команди за пристап како во вообичаените апликации, врската се воспоставува со директно зборување со машината. Налик на ламбата на Аладин. Она што првично изгледа како едноставна и забавна игра, меѓу другото и прилично заразна, всушност крие имагинативен и хибриден потенцијал каков што досега не е виден.

Познато е дека во првите латински преводи на старогрчки (Аристотел), зборот фантазија е преведен како имагинација. Но, колку видови на имагинации постојат и какви се релациите помеѓу фантазијата и имагинацијата?

Се наоѓаме во она што се нарекува магична модерност (која ќе трае до XVII век) во која транзитивната имагинација (сооднос од Фичино) ја презема основната улога на поврзување помеѓу макрото и микрокосмосот, меѓу разумното и разбирливото, означувајќи индивидуалните постапки на уметниците од тоа време (Алберти, Леонардо, Ботичели итн.). Идејата за средновековниот Imago Mundi, на кој, меѓу другите извори и многу од нив источните, се трансформира во Anima Mundi во XV век сè додека не стане Theatrum Mundi во XVII век, од што постепено , неоплатонскиот фантастикон ќе се трансформира во уметнички жанр сам по себе.

Оттогаш, се конфигурира друга модерност, научната, која меѓу многу работи ќе не доведе до интелигентни машини и до парадоксот дека токму од најнапредната технологија гледаме , „volens noles“, да ги повлечеме овие прашања и веројатно каква ќе биде тенденцијата на идната имагинарна или синестетичка архитектура.

Промената на парадигмата што се случи во тој период, а која ќе го поттикне жанрот на имагинарно-визионерска уметност и архитектура во 18 век (Блејк и Пиранези), веќе префигурирани од уметноста на Монсу Дезидерио и од синестетичката имагинација на Џордано Бруно. во филозофијата речиси сто години порано, не е толку далеку од новите парадигми, што машините ни ги нудат преку повеќе или помалку едноставна низа на индикации, односно вербални изјави.

Сега се зборува за машините како соработници или коавтори во кои треба на едноставен, но крајно ригорозен начин да им објасните што сакате, дури и знаејќи дека имагинацијата на машината е многу различна од тоа како работите се замислени пред да бидат елаборирани од еден од нив. Претпочитаме да мисламе на низа имагинарности помеѓу човекот и машината во деликатна точка на средба помеѓу намерите и дигиталните елаборации.

Овие нови парадигми одат многу подалеку од едноставната визуелизација на неочекувани, исклучително ригорозни и реалистични нешта. Тие одат многу подалеку од чудата на можното.

Машината работи на простори и „генетски влезови“ кои иако претставуваат бесконечен опсег на варијанти, секоја слика е секогаш различна од претходната. Никогаш не се повторува. Континентот и содржината се превртени, исто како што е можно да се спојат надворешноста и внатрешноста на просторот, малото и големото итн.

Ова, кое во крајна линија е процес на хибридизација, може совршено да се лоцира на границата каде што дејствува имагинацијата како таква, не за да открие нешто нереално, туку нешто апсолутно можно, без разлика колку некои експерименти ни изгледаат чудни.

Тоа не е обична хибридизација како на пример, животно или нешто биолошко со архитектурата, туку спој меѓу двете, каде двете работи се видливи во исто време. Точка на средба меѓу различни светови, која во суштина би била „complexio oppositorum“.

Тогаш просторите можат да станат евокативни, да добијат изглед на далечни нешта кои во исто време стануваат блиски, на урбани визии кои се и внатрешни простори, дефинирани и неодредени архитектури во исто време. Може дури и да се соберат различни епохи, евоцирајќи го и минатото и иднината, толку многу што би се осмелиле да мислиме на „синкретичка стража“, наместо за ретро или авангарда. Овој процес, не е едноставна игра, туку исклучително сложен и фасцинантен репертоар со кој архитектите и уметниците наскоро ќе треба да се справат.