Океаните ќе бидат повисоки, градови ќе се поплавуваат, ќе исчезнува мразот на Јужниот пол

Њујорк и Шангај редовно ќе бидат поплавени, ќе се стопат глечерите на Хималаите, ќе исчезне мразот во Јужниот пол, а риболовните области ќе се намалат. Ова се само некои заклучоци од извештајот на Меѓувладиниот панел на ООН за климатски промени.

Повеќе од 100 научници од 36 земји низ целиот свет учествуваа во составувањето на најсеопфатниот извештај за човековото влијание врз океаните и криосферата досега.

Во последниот од трите специјални извештаи нарачани од страна на Обединетите нации, се наведува дека човештвото има време до 2030 година да го задржи покачување на температурата од еден и пол Целзиусов степени во споредба со прединдустриското време.

“Овој извештај е единствен затоа што за прв пат Меѓународниот панел за климатски промени целосно ги испита најоддалечените делови на Земјата, од највисоките планини низ оддалечените поларни области до најдлабоките точки на океанот“, рече Ко Барет, потпретседател на панелот.

Експертите откриваат дека затоплувањето на планетата е забрзано со топењето на глечерите и ледените плочи од Гренланд до Јужниот пол и дека нивото на морето ќе се искачи повеќе отколку што се сметаше порано.

Од најголемите пространства на мразот на Гренланд, која има потенцијал да го крене светското ниво на морето меѓу пет и шест метри, се топи најбрзо, и од 2006 година просечно годишно губи  повеќе од 275 гигатони мраз, а загубата на мразот тројно е зголемена меѓу 2007 и 2016 година во однос на претходните десет години.

Поради зголеменото топење на мразот на Антарктикот, авторите на студијата наведуваат дека зголемувањето на нивото на морето, доколку продолжат емисиите на гасови, ќе надминат еден метар до 2100 година.

Најмногу загрижува тоа што се случува со Јужниот пол, бидејќи има потенцијал да го подигне нивото на морето многу повеќе. Научниците велат дека се потребни повеќе тестови, но предупредуваат дека се забележани промени, што може да биде првиот знак дека ледените плочи достигнале точка без враќање.

“Ако се испостави дека е точно, тогаш мултиметарскиот пораст на нивото на морето во текот на следните 100 до 200 години е реална можност“, рече Регина Хок, професор на универзитетот „Фербанкс“ на Алјаска.

Дури и ако не дојде до пропаѓање на мразот во Јужниот пол, повеќе од 680 милиони луѓе кои живеат во крајбрежните области ќе доживеат редовно поплавување до 2050 година, што инаку би се случило еднаш на 100 години.

Што се однесува до Северен пол, научниците откриле дека мразната површина се намалува во текот на месеците од годината, што дополнително го забрзува затоплувањето. Топењето регистрирано во септември е особено големо и најверојатно без преседан во изминатите 1.000 години.

Речиси во сите делови на светот снегот и мразот се намалени. Она што е особено загрижувачко е што се растопува и пермаформ, слоеви на постојано топење на вечен мраз што содржат гигатони метан – многу моќен стакленички гас.

Океаните, кои опфаќаат 71 процент од површината на Земјата, го претрпеа најголемото влијание на загревањето, но во извештајот се заклучува дека тие веќе нема да можат да страдаат, без да предизвикаат сериозни последици.

Океаните во светот постојано се загреваат од 1970 година и апсорбираат 90 проценти од топлината.

Фреквенцијата на брановите на морето, кои убиле големи простори на коралните гребени на Земјата, драматично се зголеми. Толку многу што сега се проценува дека ќе стане редовна појава.

Океаните природно апсорбираат јаглерод диоксид од воздухот и складираат 20 до 30 проценти од емисиите на човечки гасови од 1980 година. Сепак, апсорпцијата на огромни количини на јаглерод диоксид ги прави океаните повеќе кисели, заканувајќи се на животните услови на милиони видови животни и растенија.

Ова резултира во промени во движењето на голем број видови риби, како и количината на улов. Некои региони, како што е Арктикот, може да забележат зголемување на популацијата на риби. Во другите делови, сепак, ќе има драстичен пад.

За милиони луѓе ширум светот кои зависат од океанот како главен извор на храна, откритијата на научниците се многу вознемирувачки.

“Заедно, промените покажуваат дека светските океани и криосферата со децении ја примаат топлината генерирана од климатските промени. Последиците по природа и хуманост се груби и жестоки “, рече Ко Барет.

И покрај сериозните предупредувања, научниците се многу јасни дека последиците што можат да се избегнат во голема мерка се избегнуваат доколку човештвото сериозно ги намали неговите емисии.

На пример, се проценува дека во случај на високо ниво на емисии на стакленички гасови, светското море ќе порасне 15 милиметри годишно до 2100 година.

Меѓутоа, ако емисиите се доволно намалени, порастот на нивото на морето може да биде малку како четири милиметри годишно.

“Изборите што ги правиме сега се клучни за да се ограничат идните последици, да се избегнат огромните загуби на животот, финансиските трошоци и другите ризици што ќе произлезат од одложување на нештата“, се објаснува во извештајот.