Мирисот на липите е вечен

Липата е дрво кое е длабоко вкоренето во природата, но и во културата на многу народи. Позната по миризливите цвеќиња и пространата крошна, липата е дел од секојдневниот живот на многу луѓе.

Липа или на латински “Tilia” опфаќа околу 30 различни видови широко распространети на улиците и парковите низ целата северна хемисфера на планетата Земја. Во Македонија растат три вида липи крупнолисна (Tilia plathyphyllos), ситнолисна (Tilia cordata) и сребрена (Tilia tomentosa).

Липата е атрактивно дрво со голема крошна и идеално за урбани средини, бидејќи е толерантно на различни услови вклучувајќи ја и загаденoста на воздухот. Можеби затоа, една од најпопуларните улици во Берлин, познатата како улицата “Под липите”, засадена е со дрвореди од липи. Ова дрво кое веднаш ќе го препознаете според листовите во форма на срце, може да живее по неколку стотици години и да достигне висина од 20-40 метри.

Брзината на раст на липата зависи од повеќе фактори. Квалитетот на почвата е од суштинско значење. Дрвјата засадени во богата, плодна почва ќе растат побрзо од оние засадени во лоши услови.

Освен почвата, клучни фактори се и количината на светлина и вода. Липата претпочита добро осветлени места, но може да толерира делумна сенка. Во однос на водата, додека липите се доста толерантни на суша откако ќе достигнат зрелост, фиданките од липа бараат редовно наводнување.

Од суштинско значење се и климатските услови. Иако липата може да преживее во различни климатски услови, оптималните услови вклучуваат умерени температури и редовни врнежи.

Младите липи можат да растат помеѓу 30 и 60 сантиметри годишно. Се разбира, оваа бројка може да варира во зависност од горенаведените фактори.

Како што созрева дрвото, неговата стапка на раст може да се намали. Постарите липи можат да растат само неколку сантиметри годишно. Ова е природен дел од животниот циклус на дрвото.

Цветањето на липата започнува кон крајот на првата декада на мај и трае до почетокот на јули. Прво цветаат хибридите Tilia intermedia, а на почетокот на јули цвета јапонската црна липа (Tilia japonica).

Ниту еден вид шумско дрво нема толку долг период на цветање, што е од големо значење, со оглед на тоа што цветот на сите видови липа е медоносен и лековит.

Мирисот на липите се чувствува низ Скопје. Деновиве цело град мириса на липа, автохтоно дрво што ги краси градските улици и булевари и важи за еден од симболите на градот. Божествениот мирис на липа никаде нема таков статус како кај словенските народи. Можеби и затоа што липата била свето дрво кај старите Словени. Живееле во липови шуми, под липа вршеле ритуали  и принесувале жртви на липата како врховно божество. Со преминот од паганството во христијанство, боговите биле заменети, но обожавањето на липата и понатаму останало.