Порта3 – градежништво, архитектура и екологија Порта3 – градежништво, архитектура и екологија

ИДЕЈА-РЕАЛИЗАЦИЈА Мнозинството автори на текстовите сметаа дека иницијативата на македонската Владата за изградба на капитални објекти во центарот на градот е за поздравување, но според нив, нејзината реализација е кампањска, недоволно подготвена, непрофесионална, чудна, необмислена и нетранспарентна.

Како започна се? Најпрвин се појави компјутерски оживеано филмче со име „Скопје 2014”. Беше под заштита на државата, која е ЗА. Веднаш го зеде „под свое” опозицијата, која е ПРОТИВ. Под итно го прифати јавноста, која е ЗА - ПРОТИВ. Преку ноќ стана најдискутираниот филм во Независна Република Македонија и во македонската кинематографија, воопшто. Во сиот хаос и врева, некаде на маргините, а некои велат - од подземјето, се појавија и зборовите архитектура и архитекти. Некои се појавија дури и лично, ама после. А хаосот трае ли, трае...

Во циркусот што настана со Скопје 2014, најголем ќар извлекоа политичарите. На крајот на краиштата тие имаа добра намера. Конечно нешто да се направи во сивиот, здодевен и запуштен центар на градот во кој ништо не се случуваше со децении. Успеаа да ги помрднат работите од мртва точка. Затоа им симнувам капа. Проектот Скопје 2014 претставува обид да се организира и да се уреди просторот.

Заспани во еден ентрописки свет во кој повеќето луѓе живеат затворени не примајќи нови информации и не испраќајќи пораки надвор од својот имагинарен круг во кој ништо не се случува, архитектите во Македонија со години наназад сонуваат да создадат урбан енвајронмент што ќе биде адекватна рамка за еден современ и модерен живот кон каков се стремат граѓаните во оваа земја.

Прашањето низ кое е проткаено минатото и сегашноста на македонската архитектура и уметност како вонвременска димензија, се рефлектира врз сложената динамика на денешнината, вкучувајќи ја 2014, годината која ќе ги разруши сите архитектонски стилови. Македонската архитектура се состои од елементи кои се разликуваат меѓу себе и имаат карактеристики според кои се утврдува нивната врска и континуитет во развојот на архитектонските објекти.

Основна карактеристика на градот е концентрацијата. Концентрација на луѓе, концентрација на суровини, производи, материја, концентрација на идеи, информации, со еден збор концентрација на различности со цел човекот поефикасно да ги задоволи своите потреби, а истовремено да креира град каде основна карактеристика е заедништвото преку кое тој се издигнува на духовно, социолошко и духовно поле.

Ова е лоша архитектура!“ Што би значело тоа денеска, а притоа да можеме конкретно да зборуваме за некоја локација во центарот на Скопјe? Дали мислиме на проектантскиот концепт, на конструктивното решение, на термо- динамиката на објектот, бојата на фасадата или пак на урбанистичката целина? Кои се критериумите преку кои ние денеска спориме зошто нешто е лошо или пак зошто нешто е добро?

д-р Ника Грабар, дипл.инж.арх, предавач на Академијата за дизајн во Љубљана

Да се создава архитектура е прекрасно нешто. Уште повеќе кога станува збор за млада суверена држава која треба да ја слави својата слобода градејќи нови институции, дизајнирајќи го јавниот простор или креирајќи уметност. Но, што ако гледаме со запрепастеност трагедија која се одвива пред нашите очи?! Кога им ја покажав он-лајн презентацијата за Скопје 2014 на моите колеги, нивната прва реакција беше „Дали си сериозна, ова мора да е шега! Ме потсетува на Чаушеску и неговата архитектура во Романија“.

Филип КОНЕСКИ, студент на Архитектонскиот Факултет- Скопје

Скопје 2014 претставува проект кој во себе содржи толку многу, што е невозможно обичниот македонски граѓанин да се справи со крупноста на залакот. Моментно сите дискутираат, се караат и се докажуваат, а никој не забележува дека проектот треба да се разговара од повеќе аспекти ( урбанистички, архитектонски, социолошки, историски, политички, идеолошки итн.). Се водат дискусии кои разочаруваат во

Елена ПЕТРОВСКА, студент на Архитектонскиот факултет во Скопје

Долго размислував кој е вистинскиот начин да се каже нешто за проектот „Скопје 2014“, а притоа да се даде доволно силен аргумент зошто еден човек е за или против него.

Веќе со месеци ги слушаме коментарите што доаѓаат од двете страни, и полека избледуваат и се втопуваат во сивилото што го обзеде нашиот град. Не дека коментарите не се на место, едните („стручњаците“ во сите области) велат дека сакаат

Билјана СТЕВКОВСКА САВИЌ, дипл.инж.арх.

Проектот Скопје 2014 со сета своја монументалност, барок, постмодернизам, кич, семантика, политика, двојно кодирање, убавина и грдост, е слика на нас самите, наша моментална приказна. Сигурно веќе на сите им е здодеано од слушање за неа. Мене, размислувањето на оваа тема, секогаш ме потсетува на приказната што ја раскажа Горан Стефановски во својата пристапна беседа кон Македонската Академија на Науките и Уметностите. Тој кажува дека луѓето за да преживеат, имаат совршен вроден инстикт за ткаење приказни. За нас нема ништо поважно од овие приказни. Тие се срж на нашиот живот и столб на нашиот идентитет, а ниедна култура не може да опстане без автентична приказна.

Валентина ТАШЕВА, дипл.инж.арх.

Да се напише коментар по повод проектот Скопје 2014 е вистински инцидент за луѓето што живеат во внатрешноста. Факт е дека проектот треба да ги засега и луѓето надвор од Скопје, затоа што тој се состои од објекти кои се од национален карактер. Но, ова се задоцнети коментари. Работите се движат во сосема погрешна насока. Се има впечаток дека проектот Скопје 2014 е завршена работа, која се наоѓа во челустите на политиката во траење на еден мандат, во пресудите на Уставниот суд, прес конференциите на политички партии, поделените струковни асоцијации и вистинската битка на студентите по архитектура.

Павлинка АТАНАСОВА, студент на арх. факултет

Архитектурата е секогаш одраз на времето во кое е создадена. Во нејзиниот израз се отсликуваат општествените и економските прилики, таа е можеби најсилното изразно средство на менталниот прогрес и економската моќ на едно општество и е сведок на нашето време. Сведок на слободно, демократско општество, на едно пост-модерно време кога стремежот кон иднината е посилен од кога било.