Порта3 – градежништво, архитектура и екологија Порта3 – градежништво, архитектура и екологија
Европската комисија презема правни мерки против Романија, Бугарија, Хрватска, Грција и Словачка поради непочитување на законодавството на ЕУ за отпад.
На годишно ниво, сите економски активности во ЕУ создаваат вкупно 2,5 милијарди тони отпад или пет тони по глава на жител, а секој граѓанин во просек произведува речиси половина тон комунален отпад. Во својот акциски план за циркуларна економија, Комисијата идентификуваше како значително да се намали создавањето отпад, а правилата на ЕУ поставија цел да го ограничат уделот на комуналниот отпад што завршува на депониите на 10 отсто до 2035 година.
Во ЕУ, законите и политиките за отпад поттикнаа значителни подобрувања во управувањето со отпадот, ги охрабрија иновациите во областа на посебно собирање и рециклирање отпад, ограниченото одлагање на отпадот и поттикнаа промени во однесувањето на потрошувачите. Рамковната директива за отпад и Директивата за одлагање на отпадот содржат збир на правила за спречување и намалување на негативното влијание од создавањето и управувањето со отпадот. Исто така, Комисијата постојано работи на модернизирање на овие правила за да ги прилагоди на циркуларната економија и дигиталната ера. Во контекст на оваа амбиција, Комисијата во наредните денови ќе предложи реформа на правилата на ЕУ за испорака на отпад во странство за да се осигура дека ЕУ не ги пренесува своите предизвици поврзани со отпадот на трети земји. Во исто време, Комисијата обезбедува континуирана поддршка на земјите-членки за правилно спроведување на постојните регулативи, користејќи ги своите извршни овластувања таму каде што е потребно, што е многу важно за зачувување на здравјето на граѓаните на ЕУ и чистотата на животната средина, соопштува Европската комисија.
Со оглед на сето горенаведено, Комисијата презеде правни дејствија против Романија, Бугарија, Хрватска, Грција и Словачка поради непочитување на законодавството на ЕУ за отпад – Рамковната директива за отпад и Директивата за одлагање на отпадот, и ги повика да обезбедат соодветен третман на отпадот пред неговите одложувања. Во случајот со Романија, Комисијата одлучи да упати дополнителен случај до Судот на правдата на Европската унија поради неусогласеност со Директивата за одлагање на отпадот, пишува хрватски Ekovjesnik.
Мерките за спроведување на Комисијата служат за поддршка на транзицијата кон кружна економија и помагаат во заштитата на животната средина и здравјето на луѓето од штетните ефекти на загадувањето со отпад, во согласност со целта на Комисијата за нулта загадување. Според Комисијата, несоодветниот третман на отпадот може да има катастрофални последици по здравјето на луѓето, водата, почвата и воздухот, а опасните материи присутни во отпадот може да ја загадат водата за пиење и почвата.
Рамковната директива за отпад ги поставува основните принципи за управување со отпад и воспоставува хиерархија на отпадот во ЕУ. Во согласност со оваа хиерархија, третманот на отпадот треба да се одвива според следните чекори: превенција, повторна употреба, рециклирање, обновување, отстранување. Отстранувањето на отпадот е најнепожелната опција и треба да се сведе на минимум. Според правилата на ЕУ, депонирањето треба постепено да се укине и, доколку е неизбежно, соодветно да се контролира за да се обезбеди здравјето на луѓето и животната средина.
Според најновите расположливи податоци, во 2018 година, 24 отсто од комуналниот отпад создаден во ЕУ бил депониран на депонии. Директивата за депонии поставува строги оперативни барања за депониите и пропишува соодветен третман на отпадот пред депонирањето.
Бидејќи Директивата за одлагање на отпадот не се применува правилно, граѓаните и бизнисите од Романија, Бугарија, Хрватска, Грција и Словачка можеби нема да можат да ги искористат целосните придобивки од одредбите на Директивата, што ќе доведе до:
– поголем ризик по здравјето на граѓаните, особено во однос на астма, вродени аномалии и ниска родилна тежина на новороденчиња
– поголемо загадување на животната средина, особено на површинските, подземните води, почвата и воздухот (на пример, при распаѓањето на органскиот отпад, кој сочинува голем дел од комуналниот отпад, се ослободуваат штетни гасови (CO2 и метан)).
– непотребно губење на материјали од европската економија во случаи кога се отстранува отпад што може да се рециклира.
Ако депонирањето не може да се избегне, земјите-членки мора да преземат мерки за да обезбедат дека се отстранува само обработениот отпад. Во својата пресуда од 15 октомври 2014 година, Судот на правдата одлучи дека не треба да се врши третман на отпадот пред депонирањето, туку дека тој мора да биде во форма што е најсоодветна за да се минимизираат негативните ефекти врз животната средина и здравјето на луѓето.
Студиите и истрагите што ги започна Комисијата покажаа дека има недостатоци во ова барање во неколку од овие земји-членки на неколку депонии.
Затоа, Комисијата испрати формални предупредувања до Бугарија, Хрватска, Грција, Романија и Словачка, барајќи од нив правилно да ја имплементираат Директивата за одлагање на отпадот и Рамковната директива за отпад. Студиите покажаа дека во Бугарија има недостатоци на сите посетени локации. На 52 депонии, третманот на отпадот не вклучува соодветна селекција на текови на отпад. Во Хрватска на сите посетени локации се констатирани недостатоци и се покажа дека комуналниот отпад се отстранува без никаков третман. Кога станува збор за Грција, студиите покажаа дека нема доволно пречистителни станици и дека отпадот не се собира доволно одделно. Во Романија, на сите посетени локации се идентификувани недостатоци и се покажа дека најголемиот дел од отпадот се отстранува без никаков третман. Во Словачка, исто така, беа идентификувани недостатоци на сите посетени локации. Отпадот се отстранува без соодветен третман во 111 словачки депонии бидејќи тамошните капацитети не се доволни за селектирање на различни видови отпад.
Дополнително, е покренат посебен случај против Романија бидејќи, во согласност со Директивата за одлагање на отпадот, 109 депонии требаше да бидат затворени и рехабилитирани до 16 јули 2009 година. Судот на правдата на Европската унија на 18 октомври 2018 година утврди дека Романија не ги исполнила своите обврски во однос на 68 депонии. Иако е постигнат одреден напредок, Романија не ја исполни целосно одлуката на Судот: 42 депонии сè уште не се затворени, а за многу од нив не се ни планирани работи за санација. Слични постапки за повреда се во тек и за Бугарија, Кипар, Италија и Словенија.
