Дунав – моќна река што ги поврзува народите и цивилизациите

Од Шварцвалд до Романија, Дунав, долг 2.850 километри, тече низ неколку централноевропски престолнини пред да се излее во Црното Море, земајќи ги карактеристиките на луѓето низ чии живеалишта поминува.

РЕКА СО ПОВЕЌЕ ЛИЦА И НИЈАНСИ НА БОЈА

Старите Римјани ја претставувале реката во форма на брадест човек Данубиј, чија статуа симболизира еден од тогаш познатите четири континенти во Европа. Додека другите народи ја гледале реката како млада жена, олицетворение на убавина и елеганција. На раскрсницата Брега и Бригаха во градот Донаешинген од каде потекнува, Дунав е претставен како млада жена која стои покрај нејзината мајка чиј мудар поглед се протега низводно, додека нејзината мајка покажува дека мора да се упати кон исток, пишува Smithsonian.

Бојата на реката варира и од земја до земја. Додека славниот композитор Јохан Штраус Втори го составувал валцерот „На убавиот син Дунав“ со цел да ги развесели своите австриски сонародници по поразот од Прусија, во Бугарија реката се вика Бел Дунав, додека во Србија бојата на реката се претвора во чисто сребро.

ВОДЕНИОТ ПАТ

Дунав тече низ десет земји и после Волга е најдолгата река во Европа, која отсекогаш се користела како рута што ја користеле мигранти, трговци, но и авантуристи кои патувале за

освојување странски територии, носејќи им нови добра, идеи и обичаи на локалното население .

Околу 5.000 години пред Христос, домородците од Анадолија, пловејќи низводно, ја  донеле металургијата и земјоделство во Европа, а Турците ја користеле реката како воден пат за да пренесат нови видови дрвја, овошје и зеленчук за време на освојувачките војни.

Покрај лалињата, Турците увезувале лути пиперки во Европа преку Дунав, кои од Централна и Јужна Америка преку Унагарија стигнале до Отоманската империја во 16 век. Во 1930 година, унгарскиот хемичар Алберт Сент открил аскорбинска киселина (витамин Ц), што го сторил благодарение на пиперката, која била дојдена во Унгарија благодарение на Турците. Исто така постои и музеј посветен на пиперките на бреговите на Дунав во унгарскиот град Калоча.

Секој што живее на бреговите на Дунав или на кој било начин зависи од реката знае колку е тешко понекогаш да се надмине неговиот непредвидлив темперамент. Нивото на водата е скоро секогаш на својот врв во лето, што е невообичаено за други водни површини.

Рибарите од областа Сигеткоз во Унгарија веќе знаат дека ако има магла на Дунав во март, 100 дена подоцна за време на бербата, реките ќе ја поплават таа област. Сепак, не треба да се потпираат на знаците, бидејќи оваа моќна река може да изненади и да создаде хаос без никакви најави.

Генералот и географ на Хабсбург, грофот Луиџи Фердинандо, објави чудесно истражување за географијата и живиот свет на Дунав, забележувајќи ја секоја кривина и свртување што ја прави реката од изворот до Бугарија. Денес, толкувајќи ги овие мапи, најверојатно ќе откриевме како е формирана реката пред еоните.

Енергијата добиена од горниот тек на Дунав во Австрија и Германија играла голема улога во обновата на земјата по Втората светска војна каде има околу 60 брани на првите 900 километри од реката. Иако се користела за изградба на земјата, енергијата добиена од хидроцентралите го уништила крајбрежјето, а сега во 21 век, Германците и Австријците главно се фокусираат на нејзината реконструкција.

НА БРЕГОВИТЕ НА ДУНАВ ИМА ЧЕТИРИ ГЛАВНИ ГРАДОВИ

Постојат и четири престолнини на бреговите на Дунав: Виена, Белград, Будимпешта и Братислава. Реката се користи со векови за снабдување на градските пазари со стока. Музеите во Нови Сад и Белград свртени кон Дунав се исполнети со мечеви и други предмети што сведочат за битките меѓу христијанска Европа и Отоманската империја.

Низводно од Белград се наоѓаат Винча, Лепенски Вир и Кладово, кои сè уште зачувуваат траги од поранешни антички цивилизации во форма на археолошки предмети пронајдени на оваа локација, што сведочат за постоењето на праисториската уметност. Археолозите сè уште се обидуваат да ги дешифрираат симболите и буквите врежани во камени вазни и карпи во Винча. Најголемата мезолитска и неолитска археолошка локација се наоѓа на десниот брег на Дунав во клисурата Ѓердап. Интересно е што при изградбата на хидроцентралата Ѓердап, пронајдени се седум населени места и 136 згради изградени во периодот од 6.500 до 5.500 г.п.н.е., а во 1960 година главниот археолог д-р Драгослав Срејовиќ открил 54 скулптури од камен во форма на јајце со врежани рибини глави., кои беа именувани како „Данубиус“, „Елен во шумата“ и „Човек од бајките“.

Кај „Железната капија“, Дунав го пресекува патот меѓу Карпатско-Балканскиот венец, место каде што многу Романци ги ризикуваа своите животи за време на владеењето на Чаушеску обидувајќи се да ја преминат реката каде што е најтесна, но и најдлабока (ширина од околу 150 метри, длабочина од 90 метри ) во Казан., што е исто така најатрактивниот дел од клисурата Ѓердап.

Во близина на Видин во Бугарија, Дунав се граничи со Романија, каде што се шири и каде има тенденција да се излева од речното корито повеќе отколку во горниот тек. Во близина на Белан во Бугарија, далеку од напуштен затвор и нуклеарна централа, ретки птици што живеат во архипелаг од 20 острови, најдоа засолниште во широката делта на прекрасниот Дунав, река која е центар на европската креативност уште од своето основање.