Дали Големиот зелен ѕид ќе може да го спречи ширењето на пустината?

На самиот југ на Сахара, најголемата пустина во светот, се наоѓа Сахел, регион каде што околу 70 проценти од населението живее од земјоделство и сточарство.
Сахел, кој исто така се нарекува и срцето на Африка, бил богат со плодна земја и добри услови за добиток во текот на својата историја, што го прави овој регион погоден за човечки живот.

Сепак, бидејќи Сахел се наоѓа јужно од Сахара, земјоделските практики со неповолните временски услови довеле до деградација на квалитетот на земјиштето, а со проширувањето на пустината, условите за живот станале многу потешки.
Сепак, идејата за спречување на дезертирање на Сахел е многу постара.
За време на експедицијата во Сахара, британскиот ботаничар и истражувач Ричард Св. Барбе Бејкер излегол со идеја во 1954 година да „изгради“ ѕид што ќе се протега низ целата јужна граница на Сахара.
Според неговата идеја, овој ѕид не треба да биде изграден од тула или бетон, туку би се создал со засадување на голем број дрвја, односно растителни видови кои можат да преживеат во постоечките услови и да придонесат за обновување на структурата на почвата.
Ѕидот на вегетацијата би служел како „бедем“ што би спречил пустината да се шири понатаму и да продолжи да ја голта земјата со која се среќава.

Бејкер не дошол до идеја за голем зелен ѕид случајно, но го научиле неговите претходни искуства. Во претходните мисии, тој бил посветен на пошумување на многу места во Африка, Палестина и Америка.
Иако оваа идеја на почетокот изгледала тешка за реализација, половина век подоцна таа всушност почнала да се реализира преку проектот наречен Голем зелен ѕид, пишува порталот Клима 101.
Поминале многу години од раѓањето на идејата во 1954 година до конкретна иницијатива за нејзина реализација, а за тоа време биле реализирани неколку слични проекти во Алжир и Кина.
Токму поради успехот на овие проекти, во 2007 година, многу земји предводени од Африканската унија го реализирале потенцијалот на идејата на Бејкер и покренале иницијатива за создавање на Големиот зелен ѕид.
Големиот зелен ѕид е дизајниран како појас на вегетација што се протега од Атлантскиот Океан до Црвеното Море. Според планот, по завршувањето на реализацијата, тој треба да биде долг скоро осум илјади километри и широк околу 15 километри.
За да се реализира ваков проект, првенствено е потребна соработка на државата. Особено интересно е што проектот е поддржан уште од самиот почеток од голем број земји кои, патем, често се во конфликт едни со други. Воспоставена е Пан-африканска агенција за Големиот зелен ѕид, чии членови се Буркина Фасо, Судан, Мали, Џибути, Чад, Мавританија, Еритреја, Етиопија, Нигер, Нигерија и Сенегал.

Големиот зелен ѕид, кога ќе биде изграден, не само што ќе спречи ширење на Сахара, туку ќе има позитивни ефекти и на многу други проблеми со кои се соочува човештвото – ќе го ублажи влијанието на климатските промени, што ќе ги намали сушите, како и проблемот со гладот ​​и намалувањето на конфликтите, така што луѓето нема да мора да заминуваат поради неподносливи услови за живот.
Според планот усвоен пред почетокот на проектот, Големиот зелен ѕид треба да ги поврзе источниот и западниот дел на африканскиот континент во 2030 година.
Од почетокот на оваа акција до денес, постигнати се неколку цели. Повеќе од 350 илјади луѓе се вработени, а процесот на пошумување го вклучува и локалното население, кое оствари вкупно приход од 90 милиони американски долари користејќи услуги на екосистемот. Покрај тоа, пошумени се 18 милиони хектари земја.
Сепак, сега е половина пат до крајниот рок за завршување на градбата, а идејата дека сè ќе биде завршено во дадено време е тешко да се замисли. Од големите планови, малку е реализирано, така што според достапните податоци, засадени се само четири проценти од вкупната површина на ѕидот.
Сепак, со оглед на тоа што не постои централна организација за следење на напредокот на проектот во сите земји, остануваат сомнежи во досегашните регистрирани податоци.
Секоја земја сади дрвја независно, но исто така и независно го следи процесот и ги објавува нејзините резултати, што отежнува да се има целосна слика за успехот на проектот досега.
За да се постигне целта до 2030 година, потребно е да се засадат двојно повеќе дрвја секоја година од бројот што е засаден во сите претходни години, па дури и над тоа, со годишна цена од 4,3 милијарди долари.
Исто така, неодамнешните истражувања покажале дека за обновување на плодно земјиште и одржување на вегетативна покривка во одредени области, наместо да се садат дрвја, би било поефикасно да се засади одреден вид ниска вегетација или трева.
Од друга страна, некои научници сметаат дека промената на климатските модели веќе го забави ширењето на некои пустини, поради што не е потребно да се инвестира во садење, туку во подобрување на животните услови на населението.