Иако актуелниот раст на трошоците за живот, како и зголемената инфлација и повисоките каматни стапки донекаде делуваа како дефлатор, сепак неколку европски земји минатата година забележаа повисоки цени на становите по квадратен метар.
Според студијата Deluxe Holiday Homes, која користи податоци од Банката за меѓународни порамнувања (BIS) и веб-страницата Numbeo, Србија е на првото место по највисок раст на цените на становите од 2023 до 2024 година.
На второ место е Литванија, а на трето Романија.
Малта и Шпанија, исто така, забележале значителни зголемувања на цените на становите во текот на изминатата година.
Иако Србија забележа најголем пораст на цените на становите во текот на годината, Швајцарија сепак ја задржа највисоката цена за метар квадратен, од 18.781 евро, како и највисоките просечни приходи и трошоци за живот.
Цените на станови во Србија
Во Србија цените на становите по квадратен метар се зголемиле за 82,66 отсто од 2023 до 2024 година, на околу 3.721 евро.
Но, просечните примања не го испратиле тој раст и во просек изнесувале 764 евра месечно. Сепак, трошоците за живот во Србија се релативно ниски и изнесуваат 641 евро месечно, што може донекаде да го ублажи експоненцијалниот раст на цените на становите, пренесува Euronews.
Една од главните причини за големиот раст на цените на становите во Србија е тоа што каматните стапки на станбените кредити се уште се прилично ниски. Исто така, многу се инвестира во имотот на граѓаните кои се обидуваат своите девизни заштеди да ги насочат во овој сектор.
Ова е често еден од најпрофитабилните начини за инвестирање во Србија, бидејќи девизните заштеди заработуваат многу малку во банките. Од друга страна, флуктуациите на девизниот курс продолжуваат да претставуваат голема закана.
Директните инвестиции во српските недвижности имаат смисла и за луѓето кои работат на нетрадиционални или флексибилни работни места, бидејќи без постојано вработување имаат мали шанси да добијат станбен кредит од банка. Недостигот на други соодветни можности за инвестирање, исто така, доведе до дополнителен интерес за секторот на недвижности.
Големиот број на поевтини опции за градба и инфраструктура во предградијата и на периферијата на градовите, исто така, значеше дека не е потребен голем капитал за да станете почетен инвеститор во недвижности во Србија.
Војната во Украина, исто така, доведе до голем прилив на руски и украински граѓани во Србија, а тие обично плаќаат повисоки кирии, што доведува до тоа што станодавците често ги иселуваат старите станари за да ги сместат оние што плаќаат повеќе.
Литванија
Цените на становите во Литванија се зголемиле за 75,78 отсто од 2023 до 2024 година на 4.841 долар, при што просечните трошоци за живот се малку повисоки отколку во Србија и изнесуваат 828 долари месечно. Меѓутоа, просечните плати биле речиси двојно повеќе од српската стапка и се движеале околу 1.624 долари месечно.
Иако цените на недвижностите во Литванија во последно време и понатаму растеле, се чини дека оваа инфлација сè уште не се прелеала на трошоците за живот, во споредба со остатокот од Европа.
Цените на становите во Литванија се зголемиле од повеќе причини во текот на изминатите неколку месеци. Еден од главните фактори е релативно силниот раст на платите во одредени сектори.
Во земјава значително се зголемиле и трошоците за градежни материјали и трошоците за работна сила. Во последните неколку години, многу повеќе ИТ компании и компании од други сектори поставиле бази во Вилнус и другите поголеми градови, поради релативно евтините оперативни трошоци. Како резултат на тоа, дошло до наплив на вработени и нивните семејства кои бараат станови во тие области.
За време на пандемијата и пдоцна, неколку литвански продавачи на недвижности, за разлика од нивните западноевропски колеги, одлучиле да го чекаат падот наместо да ги намалат цените.
Слично на тоа, пазарот за развој на станбени објекти исто така бил значително активен, притоа нудејќи дополнителни поволности за потенцијалните купувачи. Како таква, земјата сепак успеала да излезе од пандемијата со релативно силен пазар на недвижности.
Романија
На трето место е Романија, со скок на цените на становите од 74,50 отсто, со 3.185 долари за метар квадратен. Меѓутоа, трошоците за живот сè уште биле значително ниски во споредба со жителите на западноевропските земји со 679 долари. Од друга страна, просечниот приход исто така бил умерено низок и изнесувал 1.093 долари.
Цените на становите во Романија бележат голем пораст во последните неколку години поради зголемената побарувачка и недостатокот на нови станови. Ова главно се должи на повисоките трошоци за изградба, како и на недостигот на работна сила и фискалните мерки.
Зголемувањето на развојот на инфраструктурата во последните неколку години и зголемувањето на платите донекаде довело до зголемување на побарувачката во секторот за недвижности во последно време.
Малта
Цените на становите во Малта пораснале со релативно побавно темпо од горенаведените земји од 2023 до 2024 година, на 47,54%, при што цената на метар квадратен изнесувала 3.397 евра. Сепак, Малта имала и релативно високи трошоци за живот од 918 евра месечно, додека просечните приходи останале само малку над трошоците од 1.257 евра месечно.
Ова би можело да ја одразува растечката побарувачка за имот на Медитеранот, со оглед на значајните даночни и законски промени во последно време во клучните европски земји, како што се Велика Британија и Франција.
Ова довело до тоа поединци со повисоки нето вредности од овие земји да ги остваруваат своите бази во други европски земји со поповолни регулативи како што се Малта или Италија.
Големината на земјата и релативно високата популација, исто така, довеле до голема побарувачка и за земјиште и за станови, што дополнително ги зголемило цените. Поради малкуте расположливи станови кои се издаваат на краткорочна основа за потребите на високиот туризам во земјата, дополнително е намален бројот на станови за локалното население. Ова, пак, придонесува и за зголемување на цените.
Шпанија
Шпанија се рангирана на петтото место, со зголемување на цените на становите за 44,34 отсто на 5.637 евра во изминатата година. Трошоците за живот сепак останале прилично ниски на 760 евра, што е речиси на исто ниво со источноевропските економии, и покрај релативно посилната економија на Шпанија и силниот туристички сектор.
Просечните плати и понатаму биле високи, 2.212 евра, што укажува дека земјата можеби е на добар пат да се опорави од ударите на пандемијата.
Клучна причина за скокот на цените на становите во Шпанија е тоа што голем дел од достапните станови се наоѓаат во области кои се сметаат за туристички. Меѓу нив се градовите Сан Себастијан, Мадрид, Валенсија, Барселона, Палма, Аликанте и Коста дел Сол.
Како резултат на тоа, како и на Малта, малкуте достапни станови се населени од иселеници или се користат за краткорочно изнајмување, оставајќи ги локалните жители да плаќаат повисоки цени.
Закрепнувањето на секторот за недвижности во последните години, како и бумот на туризмот и враќањето на патувањата по пандемијата, исто така придонела за ова.