Може ли банана залепена за ѕид да вреди милиони?

На 20 ноември 2024 година, њујоршката аукциска куќа Sotheby’s ќе го изложи едно од најконтроверзните дела на современата уметност – „Комедијант“ на Маурицио Кателан. Бананата залепена на ѕид со сребрена лента влезе во историјата на современата уметност од нејзиното појавување како симбол на концептуалната уметност. Додека некои контроверзната „скулптура“ ја третираат како шега и провокација, според експертите од аукциската куќа Sotheby’s, бананата може да достигне цена од импресивни 1 до 1,5 милиони долари.

„Комедијантот“ на Маурицио Кателан – како бананата стана икона на современата уметност?

Светот на уметноста се потресе во 2019 година кога Маурицио Кателан – италијански уметник познат по своите неконвенционални активности – го претстави своето ново дело на Art Basel Miami Beachс: свежа банана залепена на ѕид со сребрена лента. Маурицио Кателан го нарече делото „Комедијант“ и речиси веднаш покрена лавина од претпоставки, шеги и размислувања за природата на уметноста.

Маурицио Кателан

Бананата, како непостојан објект, започна широка дискусија за тоа што е уметност и каква улога игра во современото општество. Контроверзноста околу делото „Комедијант“ доби уште поголем публицитет кога делото ја освои публиката. Прво, њујоршкиот уметник Дејвид Датуна изеде банана пред шокираните гледачи, а во 2023 година еден јужнокорејски студент го повтори неговиот гест.

Дејвид Датуна изеде банана

Дали бананата може да биде уметничко дело?

Самиот уметник објаснува дека делото не требало да биде шега, туку одговор на прашањето за вредноста и бизнисот во современата уметност. Маурицио Кателан сугерира дека со обична банана може да се тргува на уметничкиот пазар се додека е ставена во контекст на делото. „Комедијантот“ ги принудува гледачите да се соочат со прашањето што и дава вредност на уметноста: самото дело или приказната и контекстот во кој е претставена?

и јужнокорејски студент изеде банана

Со текот на годините, „Комедијантот“ стана не само музејско дело, туку и елемент на поп-културата, појавувајќи се на насловните страници на весниците, привлекувајќи публика и ангажирајќи нови генерации гледачи во дискусии за значењето на уметноста.

Пред да се врати бананата на Маурицио Кателан во Њујорк на аукција во ноември, таа ќе посети некои од најпрестижните галерии и уметнички куќи во светот. Турнејата ќе ги опфати Лондон, Париз, Милано, Хонг Конг, Дубаи, Токио и Лос Анџелес.