Основно училиште во Сјеница, како санта мраз во околината

Завршен минатата година, комплексот на основното училиште „Светозар Марковиќ“ во Сјеница е уште еден во низата впечатливи јавни објекти во Србија, а позади проектот стои бирото Studio A&D Architects (SADA) од Белград.

Крунисана со наградата Luxury Lifestyle Awards 2024 во категоријата архитектура, комплексот се состои од три згради – училиште, фискултурна сала и базен, заедно со спортски терени за кошарка и одбојка и трибина, како и игралиште за најмладите.

Бариера помеѓу две спротивности

Локацијата на училиштето се наоѓа во градското јадро, во зоната на стариот парк, а комплексот се надоврзува на постоечката борова шума на паркот, што станува важен мотив во обликувањето и архитектурата.

„Трите објекти – училиштето, фискултурната сала и базенот – формално се читаат како посебни објекти, иако се поврзани со топли врски, се преклопуваат и се претопуваат во теренот, трансформирајќи се во единствена функционална целина. Мотивот на шумата укажува на мир, на што се спротивставува динамиката на патиштата околу локацијата“ – вели проектантот и продолжува: „Како санта мраз, објектот е создаден како бариера помеѓу овие две спротивности. Следејќи ги границите на парцелата, зградата го изолира внатрешниот простор од надворешни влијанија и на тој начин формира внатрешен двор кој станува оаза за игра и социјализација“.

Училишната зграда е најдоминантна, зазема аголна положба на парцелата и е во директна интеракција со околината.

„Објектот е поделен на крило наменето за одделенска настава и крило наменето за повисоките одделенија на училиштето, кои се спојуваат на самиот агол, формирајќи хол кој по потреба станува повеќенаменски, свечен простор“, вели архитектот.

Овој хол со вертикален атриум е директно поврзан со внатрешниот двор, додека на првиот кат атриумот се поврзува со библиотеката, а на вториот кат со читалната.

„Овие простори ја заземаат најатрактивната позиција во објектот. Корисничките пристапи се конципирани да овозможат независно користење на сите делови од комплексот. Така, активноста на комплексот станува целодневна, а базенот и салата имаат можност да се користат и надвор од работното време на училиштето“, посочува проектантот.

Во комплексот е забележлива градација на отвореноста на зградите кон надворешната средина – училишната зграда е целосно отворена кон динамиката на околината, но со својата форма создава внатрешна, заштитена средина наменета за игра и дружење.

„Зградата на салата ја отвора својата улична фасада, но ја крие својата содржина со дополнителната денивелација на спортскиот терен, а објектот на базенот е целосно затворен за околината и се отвора само кон шумата. Салата и базенот се конструирани од лепено ламинирано дрво, така што мотивот на шумата и дрвото се чита и во внатрешниот простор“, објаснува архитектот.

Користени три типа фасади

Посветено е големо внимание на енергетската ефикасност и овие барања се исполнуваат со користење на современи материјали и обновливи извори на енергија.

Користени се три типа на фасади – вентилирана фасада со фалцуван лим како завршна обработка, контактна фасада и стаклена ѕид завеса.

„Материјализацијата на фасадата и покривот е иста, така што објектот остава монолитен впечаток. Монолитноста на уличната фасада се прекинува континуално, во јасни и долги потези, додека дворната фасада е многу подинамична“, вели проектантот.

Училиштето „Светозар Марковиќ“ во Сјеница проектирано е за 960 ученици и за работа во една смена. Вкупната бруто површина на објектот е 9.870 квадратни метри.

„Целиот училишен комплекс е целосно прилагоден на лицата со посебни потреби, додека содржините одговараат на највисоките стандарди на образование“ – нагласува на крајот основачот на Studio A&D Architecture.